Bewuste visweek: duurzaam op papier.

De Belgische supermarkten, het WWF en het MSC/ASCvislabel (MSC is een label dat zegt ecologische en duurzame visvangst te garanderen. ASC doet hetzelfde met kweekvis) lanceerden deze week de bewuste visweek. Tijdens deze week wil men consumenten bewust maken en ze duurzaam gevangen vis doen eten. Niks mis met deze nobele doelstelling, vindt vzw Climaxi, maar er is forse kritiek te leveren op de werkwijze van de gepresenteerde labels en de inhoud van de zogenaamde ‘Viswijzer’. De viswijzer beveelt soorten vis aan. Climaxi vindt dat men door het promoten van kweekvis en elektrisch vissen de bal mis slaat.

Climaxi (lid van Friends of The Earth International) bouwde kennis op in het visserijdossier en realiseerde de documentaires Fish & Run 1 en 2. Voor die laatste kreeg de organisatie de persprijs van de FRDO (Federale Raad Duurzame Ontwikkeling).

Op basis van de opgedane ervaring vindt de vzw een samenwerking tussen een milieubeweging en de Belgische retailsector problematisch. Net zoals in het landbouwdossier houdt de Belgische distributiesector de visserman klein door de prijzen naar beneden te duwen en zijn aankopen te groeperen. Climaxi kreeg tijdens de opnames van Fish & Run heel wat getuigenissen binnen van mensen die vertellen hoe de grootwarenhuizen hen het leven zuur maken.

Een week rond duurzame visserij in samenwerking met deze partners én Mc. Donalds/Quick doet ons op zijn minst de wenkbrauwen fronsen. Vorige winter nog werden verschillenden onder hen betrapt op het verkopen van zogezegde Belgische vispannetjes met tropische inhoud.

Climaxi kiest voor korte keten-initiatieven waarbij vissers hun waren zo snel mogelijk aan de man kunnen brengen via markten, kleinhandel, coöperatieven, vistrap en co.

ZWAKKE LABELS

Als dergelijke partners samen een campagne doen of een label oprichten kan men al vermoeden welke richting we uitgaan:

De door WWF en bondgenoten gelanceerde viswijzer verkoopt elektrisch vissen als zijnde duurzamer dan de klassieke boomkor (omploegen van de zeebodem). Pladijs en tong vb. krijgen het label ‘met mate te consumeren mee’ als ze met de elektrische pulskor gevangen worden en ‘te vermijden’ als dat het geval is met de boomkor. De bestanden zitten nochtans goed volgens wetenschappers en in het Belgisch stuk van de Noordzee werd de boomkor ruimtelijk beperkt. Door de vis op deze manier te labelen zet men de ganse Belgische visserij aan kant. MSC-België wordt vanuit Nederland gestuurd en kent blijkbaar de Belgische situatie niet zo goed. Op Europees vlak is er bovendien nog volop discussie over dit experiment. Door het gebruik van lichter vistuig kan men ook de paaiplaatsen van de vissen bereiken. Vissers getuigen dat de monding van The Thames reeds leeg gevist is.

Elektrisch Pulsvissen from vzw Climaxi on Vimeo.

De gevolgen van het gebruik van elektrische stroomstoten op een aantal vissoorten worden eveneens nog steeds onderzocht. Tot nu toe bracht de Vlaamse overheid nog geen uitsluitsel over de twee jaar geleden ontdekte brandvlekken op vissen.

De viswijzer promoot vooral de eigen zakelijke belangen van het MSC-keurmerk voor wilde vis en het ASCkeurmerk voor kweekvis. Een aantal van de gelabelde projecten kwam in het verleden in opspraak. Het

1/2

keurmerk is enkel toegankelijk voor financieel krachtige rederijen met verschillende boten. Het label is quasi ontoegankelijk voor kleine vissers vanwege de hoge kosten. Die worden snel op een paar tienduizend euro geschat.

Ook de in Azië gekweekte pangasius wordt van het MSC label voorzien. Rond pangasius is enorm veel discussie: de plaatselijke visboeren verdienen het zout niet op de boterham, de vis wordt gekweekt in de zwaar vervuild Mekongrivier en er zijn de duizenden voedselkilometers die zo een product moet afleggen. De

Nederlandse Stichting Wakker Dier signaleerde vorig jaar in een studie de aanwezigheid van resistente bacteriën bij pangasius, ook bij ASC-gelabelde kweekvis.

De controle-organisatie van het label is SGS, dezelfde organisatie die in opspraak kwam rond het fameuze ecologisch houtlabel FSC in de documentaire Duurzaam op Papier. SGS diende er de Braziliaanse fabriek Veracel te controleren maar deed dat zéér bescheiden naar onze mening. Het aantrekken van onafhankelijke certificeerders (firma’s die het label toekennen) is een stap naar onafhankelijkheid van het proces maar kent nog vele leemten. De verwevenheid binnen de sector is groot.

Een aantal vissoorten (rog, heek) of technieken (sumwing) worden niet vermeld of gegeneraliseerd. Sommige classificaties zijn in strijd met bevindingen van wetenschappelijke instituten als het Vlaams Instituut voor de Zee. Die zet vb. niet alle roggensoorten op de zwarte lijst. Anderzijds blijft WWF pleiten voor de consumptie van kweekzalm en bepaalde tonijnsoorten. Climaxi vindt deze soorten te vermijden omdat de herkomst of soortnaam vaak onduidelijk is, zeker bij verwerkte producten.

Climaxi vindt dat het gebruik van labels dikwijls zéér dubieus is, ook in de visserij. Bovendien kan men de consument betere adviezen geven: koop streekeigen Noordzeevissoorten van het seizoen en let op de herkomst en de soort. Kies voor volwassen exemplaren van niet bedreigde bestanden. Vraag aan je visboer van welke vissers hij aankoopt en welke technieken ze bezigen. Climaxi vraagt WWF zijn viswijzer in die zin aan te passen en biedt zijn medewerking aan. De zee en de vissen zijn meer gebaat bij een correcte analyse en discussie dan bij promotie van een commercieel interessant maar zwak eigen label. De milieubeweging zelf heeft meer baat bij onafhankelijkheid en kritische zin dan bij allianties met de commerciële sector.

Filip De Bodt

Méér info over Climaxi-standpunten rond visserij vind je op www.bewustevisweek.info, www.bewustevisweek.com, www.bewustevisweek.eu of www.bewustevisweek.org