Actiecomité Balegem: Geen asbest in ons nest
In het Zuid-Oost-Vlaamse Balegem is er hevig verzet tegen de plannen voor een asbeststort in een zand- en steengroeve. Het actiecomité Ons Nest vzw wil zoveel mogelijk bezwaarschriften inzamelen om het stort van categorie 1 tegen te houden.
In mei 2019 maakte de firma Balegro bekend een asbeststort te plannen in de steengroeve van Balegem. Buurtcomité Ons Nest ging daarop meteen in verzet. Ze kregen daarbij ook steun van het gemeentebestuur van Zottegem.
Op 22 april van dit jaar werd de aanvraag van Balegro door provincie Oost-Vlaanderen ontvankelijk verklaard. Aansluitend werd op 30 april het openbaar onderzoek gestart. Er kan nog bezwaar aangetekend worden tot en met 29 mei e.k.
Gevaar, niet enkel voor Balegem
Volgens het actiecomité hoort een stort van gevaarlijke afvalstoffen niet thuis in hun landelijke dorp. De steengroeve bevindt zich in de onmiddellijke omgeving van een woonkern met veel jonge gezinnen. De dorpskern van Balegem is vlakbij. Langs de site liggen heel wat wandel- en fietsroutes die vaak gebruikt worden door omwonenden en toeristen. Redenen genoeg om de rurale plek te beschermen tegen het asbeststort.
Bovendien kunnen asbestvezels zich makkelijk verspreiden met de wind en lopen ook de inwoners van het omliggende Oosterzele, Sint-Lievens-Houtem en Zottegem gevaar.
De aanvoer van het asbest zal tevens zorgen voor extra vrachtvervoer, wat de leefbaarheid voor omwonenden des te meer aantast. Bij het transport en de verwerking van het asbest kunnen makkelijk schadelijke stoffen vrijkomen. (Foto: Nuus)
Volgens de firma wordt het gevaar voor verspreiding van de asbest vezels tot een minimum beperkt, gezien het om gebonden asbest gaat, dat in bigbags zal worden geïsoleerd. Die bigbags zouden heel resistent zijn en dat 'voor minstens enkele honderden jaren', zo klinkt het in hun communiqué. De aanvoer zou beperkt blijven tot max. 5 vrachtwagens per dag, stelt het bedrijf nog.
Het eerder gestorte asbest-afval bevindt zich overigens nog steeds op de site en vormt geen gevaar, eveneens volgens het bedrijf. De huidige aanvraag zou lopen over een periode van max. 8,5 jaar. Dan zou de steengroeve volgestort zijn en wordt de zone net als de rest van de site afgewerkt en omgevormd tot waardevolle landbouwgrond. Dat laatste zou nu reeds voorzien en vergund zijn.
Dat kon het actiecomité geenszins gerust stellen. We groeven even dieper in het asbest-verhaal en kunnen hun bezorgdheid best begrijpen.
Asbest, zo best?
Asbest bestaat uit heel fijne vezels, die niet zichtbaar zijn met het blote oog. Door het inademen van losse asbestvezels kan na lange tijd longkanker, longvlies-, of buikvlieskanker ontstaan. Asbest is alleen schadelijk als je losse vezels inademt.
België was lange tijd de grootste asbestverbruiker ter wereld. Vlaanderen behoorde tot de topproducenten. Naast de fabriek van Eternit in Kapelle waren er ook nog de fabrieken Ballmatt (Mol), Modernit (Aalst) en SVK in Sint-Niklaas. Bij die laatste werd in maart 2018 nog een asbeststortplaats ontdekt, vlak bij een woongebied.
Asbest is al sinds 1998 verboden in ons land en niet meer te koop. Maar in het verleden is het materiaal in Vlaanderen veel toegepast in de bouw. We kunnen het dus nog tegenkomen in gebouwen en woningen.
India
De Etex Group -het vroegere Ethernit en nog steeds eigendom van de Belgische miljardairsfamilie Emsens- had tussen 1989 en 2001 ook fabrieken in India, waar bouwmaterialen uit asbest werden vervaardigd. In die periode waren de gevaren van asbest nochtans al bekend. Nadat Etex Group de fabrieken overlieten aan Everest Industries, ging de productie gewoon door, ondanks dat de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) duidelijk stelt: 'Alle asbestsoorten veroorzaken longkanker, mesothelioom, strottenhoofdkanker, eierstokkanker en asbestose (longfibrose).'
De basisgrondstof voor asbest, chrysotiel, komt nochtans niet voor op de lijst van gevaarlijke stoffen van de Conventie van Rotterdam. Lobbygroepen zijn er in 2017 opnieuw in geslaagd -voor de zesde keer op rij- om dit mineraal van de lijst te houden. Vooral Rusland speelt hierin een rol als grootste producent ter wereld (1,1 miljoen ton, in stijgende lijn sinds 2010). Ook India werkt tegen: het is de belangrijkste importeur van asbestvezel en zorgt voor vele honderdduizenden jobs in en rond de industrie van goedkope bouwmaterialen.
Chrysotiel werd vroeger het ‘magische mineraal’ genoemd, vanwege de lage prijs en de brandbestendigheid. Pas de laatste jaren wordt er duidelijk hoeveel slachtoffers de ‘stille moordenaar’ in India maakte en nog zal maken.
Climaxi tekent mee verzet aan tegen de komst van een asbest-stortplaats in Balegem. Stortplaatsen categorie 1 horen niet thuis in een landelijke regio.
Wim Schrever
Nog tot en met 29 mei 2020 kan bezwaar ingediend worden tegen de komst van het asbeststort, met een bezwaarschrift (online via deze link). Adressen om de bezwaarschriften te deponeren op www.asbest.balegem.be.
Of het kan ook rechtstreeks ingediend via het omgevingsloket (dan heb je wel je identiteitskaart en een EID-lezer nodig).