Tussen zeggen en doen ligt een grote kloof. Zeker in de politiek - en zelfs ‘zeggen’ lukt daar soms al moeilijk. Zo bleek uit de magere beloftes die uit de klimaatconferentie COP 27 kwamen. Op 30 november begint in Dubai de volgende klimaatconferentie, waar weer heel veel woorden over het klimaat zullen geproduceerd worden. Het moment voor Climaxi eens te kijken hoever we in de praktijk staan op dit moment. Worden de beloftes van vorige klimaatconferenties waargemaakt?

Het uitroeien van miljoenen walvissen is verwoestend geweest voor het mariene milieu. De destastreuze afname van het aantal walvissen in de loop van de laatste eeuwen heeft ook de visstanden doen afnemen. U leest het goed. Hoe meer walvissen, hoe meer vis. Ze zorgen er juist voor dat er meer krill en vis komt. Dit wordt ook wel de krill paradox genoemd. Meer en belangrijker nog, ook inzake klimaatverandering is de walvis cruciaal. Lees de gastbijdrage van Pieter Vermeersch voor het Climaxi Visserijblad 2022 nu online.

Fluxys heeft in ons land het monopolie op gasleidingen. Haar kernactiviteiten bestaan uit het transport van van aardgas, de opslag en overslag van LNG en de ondergrondse reserveopslag van aardgas. Dit maakt dat Fluxys zowel op het vlak van energieonafhankelijkheid als in de klimaattransitie een cruciale rol speelt. Bovendien stelt zich de vraag hoe Fluxys, als beursgenoteerd bedrijf met een grote overheidsparticipatie, transparant en democratisch georganiseerd kan worden in functie van het algemeen belang? Is Fluxys klaar voor de toekomst? Climaxi dook in het onderwerp en sprak met mensen van Bond Beter Leefmilieu, PVDA en Groen die dit dossier opvolgen.

Climaxi Zaventem maakt deel uit van de coalitie van milieu- en bewonersgroepen die zich kritisch opstellen tegenover de huidige milieulast en de uitbreidingsplannen van Brussels Airport. Tegen midden 2024 moet de luchthaven van Zaventem een nieuwe vergunning in de wacht slepen. Intussen bracht een gezondheidsstudie op vraag van Bond Beter Leefmilieu de hinder en gezondheidsimpact voor omwonenden in kaart terwijl de negatieve effecten op klimaat en milieu aanzienlijk zijn. Vanuit Climaxi Zaventem, brachten Jean-Paul Martens en Imelda De Maegd een bezoek aan DHL - een belangrijke speler in goederentransport via nachtvluchten. Lees in dit artikel hun kritisch verslag van dit bezoek en achtergrond bij het hete hangijzer van de nationale luchthaven.

In het zog van een delegatie Belgische gemeenteraadsleden uit Leuven, Luik en Herzele bezocht Climaxi Rojava, een autonoom stukje Koerdistan en Noord en Oost-Syrië. Tijdens de Syrische burgeroorlog slaagden Koerden en hun bondgenoten er in om een lap grond ter grootte van anderhalve maal België te bevrijden van de Islimatische Staat en het Assad-regime.

Alerte Climaxi-lezers konden de voorbije maanden al enkele keren vaststellen dat we iets brachten over Cimate Trace. Deze groep wetenschappers, wetenschapsinstellingen, NGO’s,… heeft belangwekkende nieuwe methodes gevonden voor het meten van CO2. Ons artikel ging eveneens niet onopgemerkt voorbij aan een alerte Groenfractie in het Vlaams Parlement. Deze pikte bij monde van Chris Steenwegen de tekst op als basis voor een aantal vragen in het parlement. Intussen reageerde ook minister Demir officieel op deze vragen rond Climate Trace. Hieruit bleek onder meer dat zij en haar kabinet niet op de hoogte waren van deze nieuwe wtenschappelijke ontwikkeling - die intussen internationale deining veroorzaakte.

Het Nederlandse Shell werd op 23 december 2022 - na een juridische strijd van maar liefst 15 jaar – veroordeeld tot een schadevergoeding van 15 miljoen euro omwille van grootschalige olie-vervuiling in de Nigerdelta. Hoewel Shell reeds veroordeeld werd in 2021, volgde eind 2022 pas de bepaling van de schadevergoeding. Met deze uitspraak valt het doek over deze rechtszaak. Hoewel de milieu- en gezondheidsproblemen in de regio verre van verholpen zijn, schept deze zaak mogelijks een precedent om (grote) vervuilers verder verantwoordelijk te kunnen stellen.

In de zomer van 2022 belichtte Climaxi het vrij onbekende maar al lang bestaand oud zeer van het Energy Charter Treaty (ECT). Dit verdrag vormt een bedreiging voor de Europese plannen over klimaat en de energietransitie zoals de Green Deal en Fit for 55 ambities. Ondanks een poging tot ‘modernisering’ van het verdrag, publiceerde het Europees parlement op 23 november 2022 een resolutie die oproept tot een gecoördineerde exit uit het ECT.

De klimaattop COP 27 zit erop. De bijeenkomst begon niet onder een goed gesternte: sinds enige tijd vermindert de internationale samenwerking en het multilateralisme gestadig ten aanzien van de geopolitieke strijd tussen een aantal machtige landen. De strijd voor de eigen (economische) belangen primeert op het mondiaal, algemeen menselijk belang. Dit jaar kwam alles nog in een snellere vaart terecht door de oorlog in Oekraïne en de kwestie Taiwan. Op het einde kregen de sceptici gelijk. COP 27 baarde een muis. Voor de zoveelste keer wordt naar de toekomst gewezen om resultaten te behalen. De vraag wordt stilaan waarom het dan zou lukken als het tot nu toe nog niet lukte. Dit zal alvast de groene activisten wereldwijd niet tot matiging nopen. En wat het nieuwe jaar ons aan klimaatrampen zal bieden valt met een bang hart af te wachten.

COP 27 is afgetrapt. De 50 000 afgevaardigden van regeringen, Ngo’s, wetenschappers...zijn aan het speechen, debatteren, presenteren en lobbyen geslagen. Na een ziedende openingsspeech van VN-secretaris-generaal Guterres waren er speeches van diverse regeringsleiders en afgevaardigden, waaronder ook premier De Croo. Het is afwachten hoe het politieke draagvlak evolueert, maar het wordt wel heel duidelijk dat het idee dat de 1,5° niet langer haalbaar is voor een keerpunt zorgt. Als dit officieel wordt toegegeven, wat is de volgende boodschap dan? Een nieuwe target van bijvoorbeeld 1,8°? Zal dat niet voor schouderophalen zorgen? Of draagvlak verminderen? Of de eisen voor klimaatcompensaties versterken?